Zaterdag 6 januari 2024 was Renรฉ Arendsen, รฉรฉn van de Ridders van Gelre, op bezoek bij het Heiligenbeeldenmuseum in Kranenburg. Ik was daar al vaker geweest, toch wilde ik op deze zaterdag (op de valreep) de kerststallen tentoonstelling nog even bewonderen.
Het uitstallen van het kerstverhaal gaat al ver terug in de tijd, naar het jaar 1223 om precies te zijn. De monnik Franciscus van Assisiรซ was verzot op alle verhalen over de geboorte van Christus. In de bossen van Greccio in Umbriรซ liet een stal bouwen om het verhaal tastbaar te maken voor de mensen. Hij hoopte dat zij op deze manier het verhaal beter zouden begrijpen en een voorbeeld zouden nemen aan Jezus.
Hij stalde daar een ezel en een os. Een boer uit het dorp werd uitgenodigd om Jozef uit te beelden. Ook vond hij een boerin die Maria wilde zijn en haar kindje in een voerbak wilde leggen. Zo maakte hij de eerste levende kerststal. In de Kerstnacht werd daar de Heilige Mis opgedragen. Het hele dorp kwam kijken en iedereen was diep onder de indruk. Zijn volgelingen, de Franciscanen, hebben dit gebruik verspreid over de hele wereld. Het gevolg was dat de mensen met Kerstmis het geboorteverhaal zelf op deze manier gingen uitbeelden. Heel vroeger stonden de kerststallen alleen in paleizen en kerken, pas later ook bij de gewone mensen. Zij sneden beeldjes uit hout of maakte deze van klei. Zo is de huidige kerststal ontstaan.
In Cataloniรซ en omliggende regioโs staat er behalve de traditionele figuren ook een heel bijzonder figuurtje in de kerststal, een caganer. Een mannetje in boerenkleding met een rode muts dat op zijn hurken zit te poepen?! Het woord caganer betekent in het Catalaans letterlijk โkakkerโ. Sinds eind zeventiende of begin achttiende eeuw is het figuurtje erbij gekomen in de Spaanse kerststal. Men zegt dat het mannetje symbool staat voor vruchtbaarheid en geluk. Zijn ontlasting doet dienst als mest en daarmee stelt hij een goede oogst in het vooruitzicht. Ook in bepaalde streken in Italiรซ en Portugal komt het poepend herdertje voor in de traditionele kerststal. Dus, als je nog eens in Barcelona bent vergeet dan niet een caganer te kopen voor in de kerststal. Het was even flink zoeken in het Heiligenbeeldenmuseum Kranenburg, waar ik dan uiteindelijk (dankzij een oplettende meneer) het kleine kakkertje heb gevonden. Zou er ook รฉรฉn bestaan op klompjes?!
Naast deze jaarlijkse tentoonstelling vind ik ook de Internationale Dinxperwicker Kerststallenroute erg leuk. Als het even kan ga ik deze grensoverschrijdende route van ongeveer 15 km bekijken. In de etalages van winkels, kerken, musea, restaurants en ook bij mensen thuis kun je heel veel verschillende kerststallen uit diverse materialen en landen bekijken. Ik ben benieuwd naar de rest van de uitstapjes met Ridder Renรฉ in 2024. Deze was in elk geval weer de moeite waard.
Klomptgoed 