Samen met het radioprogramma Ridders van Gelre van Omroep Gelderland was ik zaterdagochtend 28 mei 2022 รฉรฉn van de bofkonten die Kasteel Wisch in Terborg eens van buiten EN binnen mocht bekijken! Ik had over het kasteel gehoord van Aggie Daniรซls, zij schreef er een boek over. Dat het werkelijk zo midden in het centrum van Terborg ligt, ontdekte ik vandaag pas! Alleen het Gravenpad scheidt het landgoed van de huizen aan de Hoofdstraat. Door de groene omgeving, de afgesloten oprijlaan en de lange kaarsrechte oprijlaan precies parallel aan de Hoofdstraat, ligt het kasteel goed verstopt. Sinds 2005 is het kasteel een rijksmonument.
Aan het einde van die lange oprijlaan stond Renรฉ Arendsen iedereen al op te wachten, samen met de rentmeester Willem van Vliet die ons de rondleiding gaf. In de verte kon ik het kasteel al een beetje zien liggen. Na een live-verslagje op de radio gingen we vanaf het voorplein met totaal 20 bezoekers naar het kasteelpark aan de achterkant. Inmiddels was al duidelijk geworden dat het kasteel een bijzondere vorm heeft. Het bestaat eigenlijk uit een verzameling van gebouwen in L-vorm: het hoofdgebouw, het woongebouw, de lange dienstvleugel en drie torens. Het hoofdgebouw uit 1648 staat haaks op de lagere lange dienstvleugel met aan beide uiteinden torens. De ronde toren is het oudst, deze stamt uit de 15e eeuw. De zeskantige traptoren ernaast is oorspronkelijk uit de 16e eeuw, maar werd tijdens de restauratie herbouwd. Allebei de torens zijn gepleisterd en werden voorzien van geschilderde voegen! Zo lijkt het net alsof de torens uit natuurstenen blokken bestaan. De vierkante toren werd rond 1700 gebouwd. De rentmeester vertelde ons dat de kelder onder de vierkante toren waarschijnlijk het alleroudst is, misschien zelfs wel uit de 12e eeuw. De muren daar zijn haast 2 meter dik!
Het kasteelpark is prachtig. Helaas heeft de zwarte walnoot (200 -250 jaar oud) van 21 meter hoog het begeven. Het was de dikste walnotenboom van Nederland, een omtrek van 4,70 meter! Ik had hem graag bewonderd. Maar aan bijzonderheden natuurlijk geen gebrek vandaag. Huis Wisch en het omringende landgoed is in bezit van de familie Vegelin van Claerbergen. Zij wonen ook daadwerkelijk in het kasteel en laten maar zelden bezoekers toe. De familie komt van oorsprong uit Friesland. Hun verre voorvaderen werden geboren rond de Duits- Zwitserse grens. Vorig jaar overleed Olga van Schuylenburch, de moeder van de huidige kasteelheer, op 91 jarige leeftijd. Zij werd opgevoed binnen de muren van het kasteel tussen de gouvernantes. Dat was soms best een eenzaam bestaan. Haar eigen vier kinderen gunde ze een ander leven. Voor hun geen gouvernantes, ze gingen gewoon naar school in Terborg.
In de Tweede Wereldoorlog tijdens de Slag om Arnhem, gebruikten de Duitsers het kasteel korte tijd als hoofdkwartier. Twee bombardementen richtten in 1944 zware schade aan het huis aan. De bewoners begonnen na de oorlog met het herstel van de lange dienstgang. Toen het hoofdgebouw en de torens aan de beurt waren, was het geld op. De familie Vegelin besloot dit deel in 1957 daarom in eeuwigdurend erfpacht over te dragen aan Geldersche Kasteelen zodat de restauraties door konden gaan. De eerste was in 1957, de laatste werd in 2012 afgerond. Het deel van het kasteel dat Geldersch Landschap & Kasteelen in erfpacht heeft, wordt gehuurd door de familie Vegelin van Claerbergen.
Wisch is het Nederduitse woord voor “weide”. Het geslacht Wisch is afkomstig uit Westfalen in Duitsland en de naam is mogelijk overgenomen van het dorp Wisch bij Billerbeck. Een andere verklaring is dat het zou verwijzen naar de weidegronden bij het riviertje de Berkel, hun bezittingen in de buurt van Vreden. De heren van Wisch stonden bekend als roofridders. Zij hielden rooftochten in de Achterhoekse streek en deels in Overijssel. Hun reputatie leverde zelfs een rijmpje op! Het Graafschap Zutphen kende vier banierheren (ridders die op het slagveld een zelfstandige afdeling mogen aanvoeren onder hun eigen banier): Bergh, Baer, Bronckhorst en Wisch. In 1650 schreef Arend van Slichtenhorst de rijmregels.
๐ฝ๐๐ง๐๐ ๐๐ ๐ง๐ฎ๐ญ๐ฉ๐
๐ฝ๐ง๐ค๐ฃ๐๐ ๐๐ค๐ง๐จ๐ฉ ๐๐ ๐๐๐๐ก๐ฎ๐ญ๐ฉ๐
๐ฝ๐๐๐ง ๐๐ ๐ค๐ช๐๐จ๐ฉ๐
๐๐๐จ๐๐ ๐๐ ๐จ๐ฉ๐ค๐ช๐ฉ๐จ๐ฉ๐
Toen was het grote moment daar! Fotocamera uit, voeten vegen en overal vanaf blijven alstublieft. De centrale ontvangsthal was prachtig. Hier bevind zich ook de statige trap naar de eerste etage die toegang geeft tot de rest van het kasteel. Door naar de salon, zelf vond ik dit de leukste van de vier ruimtes die we mochten bekijken. Je voelt dat hier gewoon geleefd wordt! Vooral het schilderij van de mannen Vegelin van Claerbergen vond ik erg mooi. Vader, zoon en kleinzoon zijn er op afgebeeld. De hond, een Friese stabij, verwijst naar de afkomst net als de verscholen vrouw die een muts met typisch Fries kantwerk draagt. In de eetzaal viel het 18e eeuws Amsterdams geschilderd behang meteen op. Dineren omgeven door natuur, dat was het idee. Dus grootse taferelen met afbeeldingen van flora en fauna. De kleine keuken heeft elegant toile du jouy behang in roodtinten. De andere keukendeur bracht ons weer in de centrale ontvangsthal waar de rondleiding ook eindigde. Wat een prachtige excursie was dit!
Klomptgoed 